Czy wolno nam pozwolić dziecku się złościć?
Jak nauczyć je sobie z nią radzić?
Zapamiętaj!
- nie ma emocji dobrych i złych
- mamy prawo się złościć
- nie mamy wpływu na to, czy złość się pojawi u dziecka, czy też nie, ale naszą rolą jest nauczyć pociechę sposobów wyrażania emocji (zanim to jednak zrobimy sami zastanówmy się jak sami to robimy)
- różne sytuacje wywołują różne nasilenie złości
Czego nie wolno nam mówić dziecku? – przykłady:
„Jak możesz się tak zachowywać?!”
„Uspokój się!”
„Chłopaki nie płaczą..”
„Nie złość się!”
Dziecko uczy się w ten sposób, że złość jest zła, a także że nie powinno się złościć, ani też okazywać emocji.
Co możemy mówić?
„Widzę, że krzyczysz/drapiesz/kopiesz /rzuciłaś/eś klockami w babcię/brata/siostrę… (opis sytuacji). Nie zgadzam się, abyś tak robił/a, ale pomogę Ci sobie poradzić w tej sytuacji”– tu przydadzą nam się dostępne pomoce – narzędzia (do pobrania na końcu artykułu).
Możemy nauczyć dziecko złościć się tak, aby :
- było mu lżej
- nie robić przykrości drugiej osobie
- wytrzymało stan złości i nie „wybuchnęło”
Ważne jest, aby powiedzieć dziecku, że nie wszyscy złoszczą się tak samo i w tych samych sytuacjach, a także porozmawiać o konsekwencjach różnych sposobów wyrażania złości.
Rozmawiajmy z dziećmi o tym co się dzieje!
Gdy sami się złościmy, gdy kłócimy się z kimś, gdy mówimy do kogoś „jestem zła/zły na Ciebie”.
Tłumaczmy dziecku sytuacje, które obserwuje. Wyjaśniajmy, że „jestem zła/zły na kogoś” nie oznacza automatycznie bycia kimś złym. To, że dla nas osób dorosłych, pewne sformułowania wydają się jasne i czytelne, to dla naszego dziecka już niekoniecznie. Pamiętaj, że dziecko będzie Cię naśladować, a więc zastanów się czy przypadkiem sama/sam nie trzaskasz drzwiami, rzucasz przedmiotami, krzyczysz itp.
Nagradzajmy dziecko gdy uda mu się poradzić sobie ze złością w „dobry” sposób (a nie np. agresywny).
Materiały pomocne do pracy nad złością
(do wydrukowania)
1. ZEZŁOSZCZONY MIŚ
Spójrz na misia. Ilustracja nie jest jeszcze dokończona. Miś właśnie bardzo się zezłościł. Narysuj, które części jego ciała się „złoszczą”, jakiego koloru użyjesz i z jakiego powodu? Jaką twarz będzie miał miś?
2. DRABINA ZŁOŚCI
Pomyśl o różnych sytuacjach, które Cię złoszczą. Niektóre mniej, inne bardziej.
Oto drabina. Na dole drabiny będą znajdować się sprawy, które złoszczą Cię najmniej. Im wyższe szczebelki tym poczucie złości będzie większe, aż do takich przy których czujesz, że zaraz wybuchniesz (góra drabiny, ostatni szczebelek).
Pomyśl o takich sytuacjach i o nich opowiedz.
3. ZŁOŚĆ DO ŚMIECI
Pozwól dziecku podrzeć/pognieść kartkę, gdy czuje, że złości jest bardzo dużo…
Dziecko z całych sił powinno pognieść kartkę lub podrzeć ją/potargać. Symboliczną złość zostawia w koszu na śmieci.
Czasem dobrze jest dać upust emocjom!
4. ZABAWA W LEKARZA – SPECJALISTĘ OD ZŁOŚCI
Wspólne wypisywanie recept na różne problemy.
Raz lekarzem może być dziecko, raz rodzic/opiekun.
5. TERMOMETR ZŁOŚCI
Rozmowa z dzieckiem na temat nasilenia złości.
Jakie sytuacje wywołują w dziecku „mało” złości, a jakie „bardzo dużo”?
Opiszcie te sytuacje razem, wskazując na termometrach ich nasilenie.
6. KĄCIK ZŁOŚCI
Miejsce, gdzie dziecko może wyładować swoją złość. Możemy w nim umieścić kartki do podarcia (patrz ćwiczenie nr 3).
Powiedz dziecku, że gdy czuje, że złość jest na najwyższym szczebelku drabiny (patrz ćwiczenie nr 2 z części 1 artykułu), to może pójść do swojego kącika, gdzie może wyładować złość.
Będzie to miejsce przeznaczone właśnie to tego, by w sposób bezpieczny uwolnić się od złości/ochłonąć.
7. WSPÓLNE OGLĄDANIE FILMU
Polecamy film „W głowie się nie mieści”.
8. HISTORYJKA – WSPÓLNA ROZMOWA O NAJLEPSZYCH ROZWIĄZANIACH DLA DANEJ SYTUACJI
Dziecko wraz z rodzicami/opiekunami omawia różne sytuacje mogące wywołać złość (i/lub inne emocje), a także wspólnie rozmawiają o konsekwencjach danego postępowania.
Różne rozwiązania danego „problemu” – różne konsekwencje.
Opis sytuacji (historyjka);
Dziś Piotruś jest w przedszkolu. Jest piękna pogoda. Wraz z innymi dziećmi bawi się w piaskownicy znajdującej się w ogródku przedszkolnym. W piaskownicy jest także kilka koleżanek i kolegów. Są też zabawki, które są dostępne dla wszystkich dzieci.
Piotruś zobaczył piękną koparkę i zaczął się nią bawić. Po chwili Franek, kolega z przedszkola, zabrał mu koparkę bez pytania.
Tabelka pomocnicza do wydrukowania i omówienia z dzieckiem:
Podobną tabele/historyjkę możemy tworzyć do innych sytuacji i wspólnie omawiać z dzieckiem.
Możemy bawić się też lalkami/pluszakami/zabawkami/kukiełkami. I w zabawie rozwiązywać „trudne” sytuacje.